Komut
Açıklama
uname -a
Sistem bilgisi(çekirdek sürümü, tarihi ve mimarisi)
uname -r
Çekirdek sürümü
uptime
Sistemin ne kadar zamandır açık olduğunu ve yükü gösterir
hostname
Sistem adı
last reboot
Son kapanma listesi çalışma düzey değişikliği dahil
date
tarih hakkında bilgi verir
cal
takvim
w
hangi kullanıcı o anda hangi komutu çalıştırdığını görürüz.
whoami
o anki kullanılan kullanıcı adını verir
finger mertcan
Kullanıcı hakkında bilgi verir
echo "user:passwd" | chpasswd
Tek satırda parola yenilemek
Komut
Açıklama
dmesg
Kernel mesajlarını verir
cat /proc/cpuinfo
İşlemci hakkında bilgi verir
cat /proc/meminfo
Bellek(RAM) hakkında bilgi verir
cat /proc/interrupts
CPU Çekirdek sistem kesme listesi
lshw
Sistemin donanım konfigurasyon bilgileri
lsblk
Disk Bölümleme tablosu
free -m
Sistemde kullanılan ram bilgisi
lspci -tv
PCI cihazlarını listeler
lsusb -tv
USB cihazlarını listeler
dmidecode
BIOS donanım bilgisi
hdparm -i /dev/sda
disk hakkında bilgi verir
hdparm -tT /dev/sda
kullanılan disk için okuma hız testi
badblocks -s /dev/sda
Ulaşılamayan block tespiti
Komut
Açıklama
id
kullanıcı id bilgisi
last
sisteme en son giriş yapmış kullanıcıların bugünden geriye doğru listesi
who
sisteme kayıtlı kullanıcılar
groupadd
sisteme yeni bir grup oluşturur
useradd mertcan
sisteme bir kullanıcı ekler
userdel mertcan
sistemden bir kullanıcı siler
usermod
kullanıcı izinlerini değiştirme
Komut
Açıklama
ls -la
dosyaları listeler (a gizli olanlar, l detaylı)
pwd
mevcut dizin
mkdir
dizin oluşturma
rm
Dosya sil
rm -r
Dizin sil
rm -f
zorlayarak sil
rm -rf
dizini silmeye zorla
cp
dosyayı kopyala
cp -r home1 home2
home1 isimli dizini home2 ye taşı yoksa kopyala
mv
dosyaları taşıma
ln -s "/home/mertcan/bgpdump" /usr/local/bin
bin klasörüne bgpdump uygulaması için kısayol oluşturur
touch
dosya oluştur
cat
dosya içeriğinin tümünü oku
more
dosyanın içeriğini sayfalayarak göster
head
dosya içeriğinin ilk 10 satırını göster
tail
dosya içeriğinin son 10 satırını göster
tail -f
dosyanın içeriğinin son 10 satırını anlık göster
Komut
Açıklama
ps
Çalışan süreçler
ps aux | grep program adı
tüm telnet süreçlerinin id bilgisi
pmap -x PID
İşlemin bellek haritası
top
Temel sistem durumu, çalışmakta olan süreçler ne kadar bellek/işlemci kullandıkları
kill
işlemi bitir
killall
bütün işlemleri bitir
pkill -f telnet
işlemi bitir
bg
durdurulmuş işleme arkaplanda devam et
fg
arkaplanda yapılan işlemi ön plana getir
Komut
Açıklama
chattr +i dosyaadı
dosyalar silinemez dokunulmaz olur
chattr -i dosyaadı
dokunulmazlığını kaldırma
chattr +a dosyaadı
Varolan satırları korur, altına satır eklenmesine izin verir.
lsattr dosyaadı
chattr komutu geçerli olmuşmu diye kontrol edilir
chmod 777
her şey okunabilir, yazılabilir ve çalıştırılabilir.
chmod 644
sadece okunabilir
chmod 755
sadece sahibi okur, yazar ve çalıştırılabilir.
chown owner-user
dosyanın sahibini değiştirir
chown owner-user:owner-group
dosyanın sahibini ve grubunu değiştirir
chown -R kullanıcıadı:kullanıcıadı dizin/dosya
kullanıcıya dizinleriyle birlikte erişim izni verir
Komut
Açıklama
ip addr show
Tüm network interfaceslerini listeler ve ip adreslerini gösterir
ip address add 192.168.0.12 dev enp4s0
belirtilen interfaces ip adresi ekler
ip link set <interface> up
Ağ arayüzünü aktifleştirir
ip link set <interface> down
Ağ arayüzünü pasifleştirir
ethtool enp4s0
ethernetin durumu hakkında bilgi verir
ping 192.168.0.12
ip adresine echo isteği atar
dig mertcangokgoz.com
Alan adı hakkında DNS bilgilerini verir
dig -x
geriye doğru arama işlemi
host mertcangokgoz.com
host adını alıp makine adına bakar
hostname -i
yerel ip adresini gösterir
wget https://mertcangokgoz.com/test.bin
dosya indirir
netstat -tupl
aktif dinlenilen portları listeler
ip a
Bilgisayardaki bulunan interfaces elemanlarını listeler
echo "1" > /proc/sys/net/ipv4/ip_forward
IP Yönlendirmeyi aktif eder, sistemi routere çevirir.
echo "1.1.1.1" > /etc/resolv.conf
Sistem Cloudflare DNS kullanır.
Komut
Açıklama
tar -cf homebackup.tar home
homebackup.tar adlı bir arşiv dosyası oluşturur
tar -xf homebackup.tar
homebackup.tar adlı arşivi ayrıştırır
tar -czf homebackup.tar.gz home
gzip sıkıştırması kullanılarak arşiv oluşturur
gzip home
home.gz olarak arşiv dosyası oluşturur
unzip abc.zip
Zip dosyasını çıkartır.
zipgrep *.txt abcd.zip
Zip içerisinde txt dosyalarını arar
tar xjf archive.tar.bz2
tar.bz2 dosyasını çıkartır
tar ztvf home.tar.gz | grep abc
tar.gz içinde arama yapar
gzip -d home.gz
gzip dosyasını çıkartır
zgrep 'abc' /var/log/maillog*.gz
Log dosyası içinde çıkartmadan arama imkanı sağlar
Komut
Açıklama
yum install paket adı
RHEL tabanlı sistemlerde paketi kur
yum remove paket adı
RHEL tabanlı sistemlerde paketi sil
yum info httpd
RHEL tabanlı sistemlerde paket hakkında bilgi verir
yum groupinstall 'Development Tools'
RHEL tabanlı sistemlerde grubu kurar
yum grouplist | more
RHEL tabanlı sistemlerde yum gruplarını listeler
apt-get install paket adı
Debian tabanlı sistemlerde paketi kur
apt-get purge paket adı
Debian tabanlı sistemlerde paketi sil
apt-get install paket-ismi
Debian tabanlı sistemlerde paketi kur
apt-get remove paket-ismi
Debian tabanlı sistemlerde paketi sil
apt-get update
Debian tabanlı sistemlerde depo bilgilerini günceller
apt-get upgrade
Debian tabanlı sistemlerde kurulu paketleri günceller
Temelde tüm derleme işlemleri aşağıdaki komutlar aracılığı ile yapılmaktadır.
Komut
Açıklama
./configure
make
make install
Komut
Açıklama
grep ifade dosya
dosya içerisinde geçen ifadeyi aratır
grep -r ifade dosya
özyineli bir şekilde belirtilen ifadeyi aratır
locate dosya
belirtilen dosyayı aratır
find . -name "mertcan*"
adında mertcan geçen dosyaları aratır
find . -type f -size +100k
100k dan büyük olan dosyaları aratır
find . -type f -size +100k -a -size -110k
100k ve 110k arasında dosyaları aratır
sed
akış editörü ve text manipülasyonu
Komut
Açıklama
ssh kullanıcı@host
belirtilen makineye bağlanır
ssh kullanıcı@host -p port
belirtilen makineye belirtilen port ile bağlanır
telnet host
telnet portu ile makineye bağlanır
Komut
Açıklama
scp kullanıcı@host:aktarılacakdosya.txt /home/mertcan
belirtilen makineye dosya transferi yapar
rsync -a /home/mertcan /yedekler
kaynak ve hedef arasında senkronizasyon sağlar
Komut
Açıklama
df -h
diskler hakkındaki son durum görülür
df -i
boş inode durumu görüntülenir
fdisk -l
disk tipleri ve boyutlarını görüntüler
du -ah
dizinlerin kullandıkları alanı okunaklı olarak gösterir
du -sh
dizinin kullandığı toplam alanı gösterir
findmnt
dosya sistemindeki bağlı tüm dizinleri detaylı bir şekilde gösterir
mount /dev/sda /mnt
diski /mnt ye bağlar
Komut
Açıklama
cd
Birinci seviye dizine gider
cd -
Bir önceki dizine döner
cd ~
Home dizinine geçer
cd ..
Bir üst dizine gider
cd dizin
Belirtilen dizine gider
Komut
Açıklama
history -c
komut satır geçmişini temizler
clamscan -r -z --remove --verbose /home
Virüs tarama ve silme işlemi
du -h --max-depth=1 | sort -hr
Dizinlerin toplam boyutlarını gösterir
find /home/mertcan/ -type f -exec grep -H 'yazı' {} ;
Dizin içerisinde yaziyı aratır
dd if=debian.iso of=/dev/sdb
Iso kalıbını USB veya DVD ye yazdırma
shred —verbose —random-source=/dev/zero —iterations=5 /dev/sda
Ultra güvenli disk silme
find -type f -exec chmod 644 {} ;
Tüm dosya izinlerini 644 yapar
openvpn --config client.ovpn
VPN sunucusuna bağlantı sağlar
sensors
Donanım parçalarının ısılarını verir
gcc -o output input.c
C kodunu derler
rdesktop X.X.X.X
RDP bağlantısı sağlar
ssh root@X.X.X.X | cat /dev/null > ~/.bash_history
Bash geçmişini temizler
Kaynak: https://mertcangokgoz.com/temel-linux-komutlari/